„Nie tylko kraj ten, w którym żyjecie,
Ojczyzną waszą się zowie:
Bo jest i druga Ojczyzna, dziecię,   
Co w polskim mieści się słowie.”

                      „Polska mowa” Władysław Bełza

Corocznie, 21 lutego  obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, który został ustanowiony w 1999 r. przez UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury).  W tym roku  odbywa się pod hasłem:        .

„Wspieranie  wielojęzyczności na rzecz  edukacji  włączającej i  integracji społecznej”

Święto ma służyć promocji języka ojczystego oraz uświadomieniu społeczeństwu, jak ważne jest prawidłowe posługiwanie się językiem ojczystym w życiu codziennym.  

„Mowo polska, Wisło rodzinna,
miłości od innych słów prostsza…
Mowo wysoka, rzeko głębinna,
mowo i rzeko Mazowsza. „

                                              Władysław Broniewski

   Język – jak podają słowniki – oznacza „zasób wyrazów, zwrotów i form określanych przez reguły gramatyczne, służy jako narzędzie porozumiewania się członków  jego społeczeństwa”.

Język – czyli inaczej mowa, to najważniejsza wartość każdego narodu, niezaprzeczalne świadectwo jego istnienia.

    Języki, ze swoimi złożonymi implikacjami dla tożsamości, komunikacji, integracji społecznej, edukacji i rozwoju, mają strategiczne znaczenie dla ludzi i planety. Jednak ze względu na procesy globalizacji są one coraz bardziej zagrożone lub całkowicie zanikają. Kiedy języki zanikają, tak samo dzieje się z bogatą różnorodnością kulturową świata. Szanse, tradycje, pamięć, wyjątkowe sposoby myślenia i ekspresji – cenne zasoby zapewniające lepszą przyszłość – również są tracone.

A skąd w ogóle wziął się język polski?

       Wyłonił się z grupy języków słowiańskich, a dokładniej z grupy zachodniej.

 – „Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj” to pierwsze zdanie w języku polskim, które ukazało się w Księdze Henrykowskiej w 1269 roku. Było to zdanie, które ponoć mąż wypowiedział do żony podczas prac domowych.

   Pierwsze teksty w języku polskim były głównie tłumaczeniami fragmentów Pisma Św. czy psałterzy, no a później pojawił się Mikołaj Rej- poeta odrodzenia, który napisał:

 „ A niechaj narodowie wżdy postronni znają,
iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”.

    Juliusz Słowacki –  poeta epoki romantyzmu , choć niewątpliwie był mistrzem słowa, zdawał sobie sprawę z tego, że precyzyjne i poprawne przelewanie własnych myśli na papier, nie jest łatwą sztuką.

„Chodzi mi o to, aby język giętki,
 powiedział wszystko, co pomyśli głowa…”

                             Juliusz Słowacki

   Autor tego cytatu  uważał  że, nasz język ojczysty ma bardzo bogatą historię, która zapisała się w jego ortografii, fleksji, składni, fonetyce, frazeologii oraz leksyce. Posługujemy się nim na co dzień, sięgając do różnych jego odmian, w zależności od sytuacji oraz celu jaki chcemy osiągnąć, komunikując się z innymi ludźmi. Często też stajemy przed nie lada problemem i zastanawiamy się , która forma wyrazu jest poprawna, czy też jak uniknąć ortograficznej gafy.

     Nasza historia  pamięta wydarzenia związane z zakazem używania języka ojczystego, wystarczy przypomnieć protest dzieci z Wrześni, czy zakazy zaborców by mówić, pisać, nauczać a nawet modlić się w języku ojczystym. Wydarzenia związane z rusyfikacją opisuje Stefan Żeromski w książce „ SYZYFOWE PRACE”.

      W casie zaborów wielu twórców literackich zagrzewało wszystkich Polaków do walki  w obronie kraju  i  języka ojczystego. Jednym z nich była Maria Konopnicka, która w utworze pt. „Rota” motywowała Polaków do walki i obrony języka ojczystego.

„Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród.
Nie damy pogrześć mowy,
Polski my naród, polski lud,
Królewski szczep piastowy.”

      W czasach współczesnych wartość języka również jest ogromna. Słowo to nie tylko sposób porozumiewania się, ale także patrzenia na świat,  tradycja, na której straży stoi słowo i poprzez język jesteśmy w stanie lepiej, piękniej rozumieć świat. Jesteśmy też w stanie pokazać to, jacy jesteśmy.

    Ok. 80 proc. naszego słownictwa to słowa obce, zapożyczone z innych języków. Niektóre słowa, które na pierwszy rzut oka wydają się polskie, tak naprawdę są zapożyczone z innych języków, np. z języka niemieckiego – chleb rynek, cukier, dach, farba, futro; z języka włoskiego: altana, bandera, banda, bank, kalafior, opera, pomidor; z języka angielskiego: brydż, komfort, pulower, rower, strajk.  Najbardziej niepotrzebne  zapożyczenia to te, które można spokojnie zastąpić językiem ojczystym, ale się tego nie robi. A szkoda…

      Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego  biblioteka szkolna wspólnie z wychowawcami klas 0-III  oraz świetlicą szkolną podjęły  działania mające na celu wdrażanie uczniów do świadomego i kulturalnego posługiwania się językiem ojczystym.

    W ramach tego święta zostały przeprowadzone lekcje biblioteczne w klasach „0”- III, podczas których były głośno czytane utwory literackie. Na podstawie poznanych utworów dzieci zdobywały wiedzę, rozwijały umiejętność wypowiadania się, wzbogacały zasób słownictwa, ćwiczyły poprawność językową. Ponadto uczniowie poznawali ciekawostki związane z naszym językiem, ćwiczyliśmy poprawność ortograficzną.  Dzieci ochoczo bawiły się w  rymowane wyrazy, skojarzenia, poznawały polskie przysłowia oraz popularne związki frazeologiczne, gimnastykowały swój język, próbowały recytować „łamańce językowe”. Zmagania z wierszykami okazały się dla najmłodszych  trudne do pokonania, ale wprawiły wszystkich w radosne nastroje. Dzieci poprzez wspólną zabawę dowiedziały się wielu ciekawostek dotyczących języka ojczystego.  Na zajęciach z wychowawcami uczniowie klas I- III   tworzyli ortogramy w różnych  technikach  plastycznych  poznając i utrwalając zasady ortografii.

W świetlicy szkolnej uczniowie w ramach dnia języka ojczystego rozwiązywali krzyżówki, scrabble, rebusy  a także przeglądali czasopisma dla dzieci.

Obchody Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego upłynęły w bardzo miłej i radosnej atmosferze. Mamy nadzieję, że uczniowie uświadomili sobie, że język polski jest naszym skarbem oraz symbolem narodowym i wszyscy powinniśmy o niego dbać.

                                                                             Nauczyciel biblioteki szkolnej

                                                                                            Grażyna Sajnóg